[vc_row][vc_column][vc_column_text]

Enerji Verimliliği Ve Enerji Performans Sözleşmeleri

Enerji Verimliliği (EV) Sözleşmeleri temelde 4 grup altında incelenmektedir. Bunlar;

• EPS’ye dayalı sözleşmeler (farklı sözleşme tipleri)
• Kira sözleşmeleri
• Enerji Tedarik/Satış sözleşmeleri
• Isıtma sözleşmeleri

Enerji Performans Sözleşmeleri (EPS) nedir?

EPS, ESCO’nun, Müşterinin tesisi veya sahasındaki enerji tüketimi veya kullanımı azaltan bir dizi EV tedbiri sunarak Müşteriye anahtar teslim enerji hizmetleri sağladığı performansa dayalı bir işletme modelidir. Ayrıca uygulama projesi sonrasında sağlanacak enerji tasarruflarının garanti edilmesi ve yapılan harcamaların uygulama sonucu oluşacak tasarruflarla ödenmesi esasına dayanan sözleşmeye de denir.

EPS projeleri normelde %20-30 enerji tasarrufu sağlamaktadır ve genellikle oldukça uzun sürelidir (10-15 yıl civarı), ancak kısa süreli anlaşmalar da yapılabilmektedir.

EPS’nin örnekleri arasında;talep kontrollü yüksek verimli aydınlatma, daha verimli ısı havalandırması kurulumu ve havalandırma ekipmanı ve sistemleri, bilgisayar kontrollü enerji yönetimi veya mevcut ekipmanın yükseltilmesi (soğutucu veya fırın/kazanların yeniden tasarlanması veya değiştirilmesi örneğin) gibi daha verimli bina kontrolleri ve otomasyonu sayesinde var olan teknik tesislerin optimizasyonu bulunmaktadır.

EPS’ye dayalı projelerin kapsamında sözleşmeye dayalı farklı düzenlemeler bulunmaktadır.

Ancak, yaygın üç EPS türü şunlardır:

• garantili tasarruflar sözleşmesi,
• paylaşılan tasarruflar sözleşmesi
• onaylanmış tasarruf sözleşmesi.

Garantili tasarruflar sözleşmesi

Tipik bir garantili tasarruf EPS’sinde, ESCO projeyi tasarlamakta ve uygulamaktadır,ve Müşteriye, belirli bir seviyede tasarrufun niceliksel (kWh gibi) olarak elde edileceğine dair tasarruf performansı teminatı sunarak yalnızca performans riskini üstlenmektedir.

Paylaşımlı tasarruf sözleşmeleri

Paylaşımlı tasarruf modelinde, ESCO yalnızca projenin performans risklerini üstlenmekle kalmamakta, ayrıca ilgili EV projesinin ön sermaye masraflarının hepsini finanse etmektedir. Bu modelin önemli bir başka özelliğiyse, EV tedbirlerinin uygulanmasıyla elde edilen enerji maliyeti tasarrufunun, kararlaştırılan dönemsel bir miktarın ödenmesiyle sözleşme süresi boyunca, ESCO ve Müşteri arasında önceden belirlenmiş bir paya göre paylaştırılmasıdır

Onaylanmış Tasarruf sözleşmeleri

Bu sözleşmeler, garantili ve paylaşımlı tasarruf sözleşmelerine benzerlik göstermektedir, ancak ESCO’nun üstlendiği riskler, enerji tasarrufları miktarı veya değerinin beklenenden az olması durumunda azaltılmaktadır. Bu EPS modelinde birtakım varyasyonlar görülebilir, ancak ESCO hepsinde, EV projesini tasarlayıp finanse etmekte, enerji verimliliğinde kullanılan ekipmanları kurup bunların bakımını denetlemekte ve projenin enerji tasarruflarını ölçüp doğrulamaktadır. Onaylanmış tasarruf modelinin belirgin bir avantajı, hem Müşterinin hem de ESCO’nun anlaşmalarının finansal yönünün fazlasıyla bilincinde olmaları düşünülürse, şeffaflığıdır.

Kira Sözleşmeleri

Bu sözleşme taraflarından birinin (kiraya veren, varlığın sahibi), öteki tarafa (kiracı, varlığın kullanıcısı) belirli bir süre için, dönemsel ve düzenli olarak ödeme yapması karşılığında söz konusu varlığa sahip olma ve onu kullanma hakkını verdiği bir anlaşmadır

Kiralanabilen yaygın EV tedbirleri arasında aydınlatma, ısıtma ve soğutma, enerji yönetim sistemleri ve kojenerasyon santralleri bulunmaktadır. Bu sebeple, kiralama konut sektöründeki küçük ölçekli tadilat projelerinde kullanılabilecek uygun bir araç değildir.

Enerji Tedarik/Satış sözleşmeleri

Müşterinin sahasının enerji tüketimi; kazan, soğutucu veya CHP gibi EV tedbirlerinin kurulumuyla azaltılmaktadır ve elde edilen tasarruflar ilgili projeye ilişkin harcamaları karşılamaktadır. ESCO, ısıtma, soğutma, buhar, basınçlı hava, elektrik gibi faydalı enerjinin Müşteriye tesliminden sorumludur ve enerji tasarruflarının, doğrudan ve dolaylı tüm yatırım maliyetlerini karşılayacağını garanti etmektedir. ESCO, projenin teknik, performans ve operasyonel risklerini kabul etmekte ve Müşterinin sözleşmede belirtilen faydalı enerji hacmini almasını sağlamak için gereken her şeyin tedarikinden sorumludur.

Enerji Tedarik Sözleşmelerine Uygun Projeler

Bu tür enerji hizmet sözleşmeleri, ticaret ve sanayi müşterilerinin işletim maliyetlerinin büyük bir kısmını enerjinin oluşturması sebebiyle, esasen ticaret ve sanayi sektörlerinde kullanılmaktadır.

Isıtma Sözleşmeleri

Isıtma, Müşterinin ESCO’ya teslim edilen enerjinin tedarikinden ziyade bir fonksiyonun sağlanması için ödeme yaptığı bütünleşmiş bir işletme modelidir. Bu fonksiyon, bir odanın belirli bir sıcaklıkta kalmasını, bir ofisin belirli seviyelerde aydınlatılmasını veya hava kalitesini vb. sağlamak olabilir. Isıtma sözleşmelerinde genellikle ESCO Müşterinin bir metrekare alanı belirlenen durumda, belirli bir sıcaklıkta mesela, tutmak için ödediği miktara bakmaktadır. Maliyetin kapsamında, enerji maliyetleri, ilgili saha/tesisin hizmet ve bakım maliyetleri vb. bulunmaktadır. ESCO sonrasında Müşteriye, belirli bir düzeyde, genellikle yüzde olarak belirtilen, (parasal) tasarrufun çıkarılmasıyla Müşterinin mevcut enerji faturasına dayanan sabit bir ücret teklif etmektedir. ESCO Müşteri tesisinin enerji maliyetlerinin ısıtma sözleşmesiyle daha düşük olacağının garantisini vermektedir. Isıtma modeli sıklıkla karmaşık bir model olarak görülmektedir, ancak şaşırtıcı şekilde basit olabilmektedir. Avrupa’da bu tarz sözleşmelerin 20-30 yıllık süresinin olması nadir görülmeyen bir durumdur, ancak sözleşme süreleri bir yıldan başlamak üzere önemli ölçüde kısa olabilir.

Enerji Tedarik Sözleşmelerine Uygun Projeler

Isıtma planı, kiracılarının yapısı gereği “fonksiyonlar”a (belirli sıcaklık veya aydınlatma düzeyleri) yönelik ihtiyacı çok yüksek olan alışveriş merkezi sahipleri gibi özellikle ticari bina sektöründeki mülk sahipleri benzeri belirli birtakım Müşteri türlerine oldukça uygundur: bahsi geçen kiracılar genellikle satış mağazası işletmekte ve müşterilerinin dükkanlarında “konforlu” hissetmesine bağlı olmaktadır. Ayrıca, sanayi ve kamu sektörlerindeki birçok müşteri bu finansman türünü tercih etmektedir, çünkü enerji dönüşüm sistemlerinin sorumluluğunu almak istememekte ve esas işlerine odaklanabilmek için sahalarının veya tesislerinin bu bölümünün işletimi ve bakımını dış kaynaktan temin etmeyi seçmektedirler.

EV proje türleri ve önerilen sözleşme modelleri

İHALE PROSEDÜRÜ

Bu prosedür İhale Sahibi, Kolaylaştırıcı ve Müşteri olmak üzere kilit üç tarafı barındırmaktadır. İhale Sahibi olarak ESCO’nun rolü iyi bilinirken, Kolaylaştırıcının rolüne açıklama getirilmelidir. Müşterinin ESCO’ya kıyasla her zaman daha az deneyimli olması sebebiyle, bu dengesizliği ortadan kaldırmak için müşterinin kalifiye bir danışman tutması gerekmektedir. Son yıllarda, AB’de bu danışmanlar ve vekiller “Kolaylaştırıcı” olarak adlandırılmaktadır.

EPS, hazırlık, uygulama ve tanıtılan enerji tasarruf önlemlerinin takip eden uzun zamanlı izlenmesini ve değerlendirmesini kapsayan kapsamlı bir projeyi temsil eder; aynı zamanda, tedarikçi İhale Sahibine beklenen ekonomik faydanın kazanılmasını garanti eder. Enerji tasarruf önlemleri tedarikçinin masrafı olarak uygulanacaktır; İhale Sahibi bunları ulaşılan tasarruflardan taksitlendirerek geri ödeyecektir. Tedarikçi aynı zamanda kendisi tarafından tasarlanan ve uygulanan herhangi bir önlemin ilgili riskini üstlenir.

Peki EV projeleri için gelecekte neler yapılmalıdır?

Enerji verimliliği uygulama projelerinde Kanun’da belirlenen destekler tekrar gözden geçirilmeli, özellikle destek limiti artırılmalı ve proje bedelinin tamamına faiz desteği verilmelidir. Yaptırımlar uygulama projelerinden kaçınan gerçek ve tüzel kişilere yönelik olmalı ve buna ilişkin yaptırımlar arttırılmalıdır. Enerji verimliliği projeleri için özel finansman paketleri oluşturulmalı, sadece kamu tarafı değil, özel finans kuruluşlarının da finansal enstrümanlar hazırlamaları gerekir. Kamu; vergi, sgk, faiz desteği gibi desteklerle süreci desteklemelidir. Hibeler, garantiler ile süreç sübvanse edilebileceği gibi tedarik süreçlerine yönelik vergi indirimleri veya ekipman üretimine yönelik yerli ekipman kullanım teşvikleri getirilebilir. Bunun yanında tip sözleşmelerle süreç için tarafların öngörülebilirliği arttırılmalı, teşvik mekanizmaları ile bürokratik yük yaratılmasından kaçınılmalıdır.

[/vc_column_text][/vc_column][/vc_row]